مرور برنامه های فضایی ایران،
6 پرتاب ماهواره در برنامه های فضایی كشور
ساخت اپل آی دی: ایران بعد از پرتاب ناموفق ماهواره ˮظفر-1ˮ دانشگاه علم و صنعت درصدد است پرتاب 6 ماهواره را در دستور كار خود قرار دهد كه از این تعداد، 3 ماهواره ˮناهید-1ˮ، ˮناهید-2ˮ و ˮپارس-1ˮ در پژوهشگاه فضایی ایران ایجاد می شود، ضمن آنكه بگفته وزیر ارتباطات ماهواره ˮظفر-2ˮ نیز در خرداد ماه سال جاری پرتاب خواهد شد.
به گزارش ساخت اپل آی دی به نقل از ایسنا، ایران با پرتاب موفقیت آمیز ماهواره "امید" در ۱۴ بهمن سال ۱۳۸۷ به جمع كشورهای دارای توانایی پرتاب ماهواره پیوست و الان چهار پرتاب موفق و دو پرتاب ناموفق را در كارنامه فضایی خود به ثبت رسانده است.
ماهواره امید
ماهواره تحقیقاتی "امید"، اولین ماهواره ساخت كشور ایران است كه تمام تجهیزاتش در سازمان فضایی ایران طراحی و تولید شده است. ساخت "امید" از ۱۵ اسفند ۱۳۸۴ آغاز و طی دو سال آماده انجام تست های مشترك شد. این ماهواره در بامدادان ۱۵ بهمن ماه سال ۱۳۸۷ در مدار فضا قرار گرفت و در ۵ اردیبهشت ۱۳۸۸ با جو غلیظ مناطق غربی آمریكای جنوبی و اقیانوس آرام برخورد كرد و به كار ۸۲ روزه خود تمام كرد.
ماهواره امید با ماهواره بر "سفیر امید" پرتاب شد كه این ماهواره را در مدار ۲۵۲ تا ۳۸۳ كیلومتری قرار داد. این ماهواره در هر ۲۴ ساعت، ۱۵ بار به دور زمین چرخید و گزارش های سنجشی به ایستگاه های زمینی در ایران ارسال كرد.
ماهواره امید در مدت ماموریت خود ۷۰۰ بار دور زمین چرخیده است و برخی مراكز علمی و تحقیقاتی و پایگاه های اینترنتی آماتوری فضایی دنیا همچون در كشورهای انگلستان، آمریكا و روسیه در مدت ماموریت ماهواره امید، موفق به دریافت اطلاعات از این ماهواره شدند.
شناسایی ظرفیت های موجود درباب تجهیزات ساخت، مونتاژ و تست ماهواره، ایجاد بستر كارهای فضایی در شركت های خصوصی و ایجاد فضای عملیاتی ساخت و تست ماهواره در تعامل با ماهواره بر داخلی از ماموریت های ماهواره "امید" تعیین شد و بر این اساس ماموریت فنی آن به شكلی تنظیم شد كه بتوان با حداقل ریسك به حداكثر اطمینان در یك ارتباط ماهواره ای رسید.
"امید" در ابعاد ۴۰ در ۴۰ در ۴۰ سانتی متر مكعب و با وزن ۲۷ كیلوگرم ساخته شده است.
ماهواره رصد
ماهواره "رصد"، دومین ماهواره ایرانی و ساخته شده در دانشگاه مالك اشتر است كه توسط ماهواره بر "سفیر رصد" كه یك ماهواره بر دو مرحله ای است، در مدار بیضوی حضیض ۲۶۰ كیلومتر به فضا پرتاب شد. این ماهواره همین طور اولین ماهواره تصویربرداری ایران شمرده می شود كه با نام كامل "رصد-۱"، در ۲۵ خرداد سال ۱۳۹۰ به فضا پرتاب شد.
"رصد" در روز ۱۵ تیر ماه سال ۱۳۹۰ باردیگر وارد جو شد و به عمر تقریباً سه هفته ای خود تمام كرد.
"رصد" نخستین ماهواره ای بود كه برای تامین برق مورد نیاز خود به صفحات خورشیدی متصل بر دیواره ماهواره و باتری یا باتری های داخلی مجهز بود. این ماهواره همین طور از زیرسیستم كنترل تولید و توزیع جریان الكتریكی بهره می برد كه این ماهواره را قادر می كرد در بخش تاریك مدار از باتری ها استفاده نماید و در بخش روشن آنها را شارژ كند.
دقت تصویر دوربین به كار رفته در "رصد" كه اولین گام ایران در داشتن یك ماهواره مستقل تصویربرداری از پدیده های زمین محسوب می شد، ۱۵۰ متر اعلام گردید.
ماهواره نوید
ماهواره نوید دانشگاه علم و صنعت در ساعت ۳: ۳۳ بامداد روز ۱۴ بهمن سال ۱۳۹۰ توسط ماهواره بر "سفیر نوید" با موفقیت به فضا پرتاب و در مدار بیضوی با حضیض ۲۷۰ كیلومتر و اوج ۳۶۰ كیلومتر تزریق شد.
ارتباط با این ماهواره بوسیله ۵ ایستگاه زمینی مستقر در شهرهای "مشهد"، "تبریز"، "ماهدشت"، "قشم" و "بوشهر" صورت گرفت و سیگنال رنجینگ این ماهواره در ایستگاه قشم دریافت شد. این امر به معنای قرارگیری صحیح ماهواره، صحت عملكردی آن و ردگیری آن تلقی می شود.
ماهواره ایرانی "نوید" ۵۰ كیلوگرم وزن داشت و برای تزریق در مداری با ارتفاع ۳۷۰ كیلومتر طراحی شد كه دارای طول عمر مداری دو ماه بود و هر شبانه روز ۶ بار از فراز ایران عبور می كرد و در دید ایستگاه های زمینی قرار می گرفت.
ماموریت سطح یك "نوید" تصویربرداری از سطح زمین در طیف مرئی با قدرت تفكیك مناسب برای ماموریت محوله و ارسال تصاویر و اطلاعات پایشی سیستم در مدار LEO به ایستگاه های زمینی بود
تصاویر دریافتی از ماهواره نوید دارای كاربردهای عملیاتی در حوزه های جو و علوم هواشناسی، منابع و بلایای طبیعی است.
ماهواره نوید دارای ابعاد ۵۰*۵۰*۵۰ سانتیمتر بود و در مدار بیضوی شكل با شیب مداری ۵۵ درجه حركت می كرد.
ماهواره فجر
ماهواره فجر بعنوان نخستین ماهواره با ماموریت انتقال مداری كشور با قابلیت تغییر مدار ۲۵۰ تا ۴۵۰ كیلومتر بیضوی به مدار ۴۵۰ كیلومتر دایره ای با استفاده از پیشبرنده گاز سرد (تراست گاز سرد) است كه سبب افزایش طول عمر ماهواره به مدت ۱.۵ سال می شود.
این ماهواره با كمك ماهواره بر سفیر B۱ در ۱۳ بهمن ۱۳۹۳ از پایگاه فضایی سمنان به فضا پرتاب شد. این ماهواره بر قابلیت حمل ماهواره را تا وزن ۵۰ كیلوگرم در مدار بیضوی ۳۰۰ تا ۴۵۰ كیلومتری دارد.
این ماهواره با بیان پایگاه n۲yo.com در روز ۶ اسفند ۱۳۹۳ سقوط كرد.
ماهواره هایی كه پرتاب آنها با شكست مواجه شد
ماهواره های "دوستی" دانشگاه صنعتی شریف و "پیام" دانشگاه صنعتی امیركبیر از پروژه های فضایی هستند كه پرتاب آنها با شكست مواجه گردید.
ماهواره "پیام" امیركبیر از سری میكرو ماهواره های توسعه فناوری فضایی سازمان فضایی ایران است كه توسط دانشگاه صنعتی امیركبیر بمنظور انجام ماموریت تصویربرداری طراحی و ساخته شده است. وزن این ماهواره حداكثر برابر با ۱۰۰ كیلوگرم بوده و توسط ماهواره بر "سیمرغ" در مدار كم ارتفاع (LEO) و در ارتفاع ۵۰۰ كیلومتری از سطح زمین و با شیب مداری ۵۵ درجه قرار گرفت. طول عمر عملیاتی پیش بینی شده برای این ماهواره دو سال بود.
"پیام" در ساعات اولیه بامداد روز سه شنبه، ۲۵ دی ماه سال ۹۷ با استفاده از ماهواره بر "سیمرغ" از پایگاه فضایی امام خمینی (ره) به فضا پرتاب شد؛ ولی در مدار زمین قرار نگرفت. ماهواره "پیام" بعد از دو مرحله موفق، در مرحله سوم به سرعت كافی نرسید و در مدار آرام نگرفت. علت سقوط "پیام"، سرعت اولیه ناكافی ماهواره اعلام گردید و بقایای آن در اقیانوس هند افتاد.
ماهواره "دوستی" دومین پرتاب ناموفق بود كه به كارفرمایی سازمان فضایی ایران، توسط دانشگاه صنعتی شریف طراحی و ساخته شده است. "دوستی" به صورت خاص، با هدف توسعه و دستیابی به فناوری هایی كه برای نخستین بار در ماهواره های بومی نصب شده و مورد استفاده قرار می گیرند، طراحی و ساخته شد. همچون این فناوری ها، كنترل وضعیت سه محوره، OBDH مقاوم در مقابل خطا، سامانه كنترل حرارت نیمه فعال و سلول های خورشیدی تولید شده در كشور با قابلیت بهره برداری در محیط فضا را می توان برشمرد.
بیشینه طول عمر عملیاتی این ماهواره یك سال و طول عمر بالستیكی آن متناسب با مدار آن تعیین شده بود. این ماهواره دارای جرم ۵۲ كیلوگرم بود كه باتوجه به دسته بندی مرسوم ماهواره ها از منظر جرم، یك میكرو ماهواره شمرده می شود. مدار این ماهواره بیضوی و در دسته مدارهای كم ارتفاع (LEO)، با ارتفاع اوج و حضیض به ترتیب برابر با ۳۱۰ و ۲۵۰ كیلومتر و شیب مداری ۵۵ درجه بود. انرژی مورد نیاز این ماهواره با بهره مندی از باتری و پانل های خورشیدی حاصل می شد.
ماهواره "ظفر-۱" از طرف دانشگاه علم و صنعت به سازمان فضایی برای انجام مقدمات پرتاب تحویل داده شد و در ساعت ۱۹: ۱۵ دقیقه روز ۲۰ بهمن ماه ۹۸ از پایگاه فضایی امام خمینی (ره) سمنان پرتاب شد و در مدار قرار نگرفت. این ماهواره در رده ماهواره های Low Earth orbit (-مدار نزدیك زمین) با ارتفاع مداری ۵۳۰ كیلومتر، شیب ۵۶ درجه و جرم ۱۱۳ كیلوگرم است. در بخش فضایی، ماهواره ظفر شامل محموله تصویربرداری، محموله ذخیره و ارسال، محموله تحقیقاتی تشعشعات فضایی، زیر سیستم های تعیین موقعیت، تعیین و كنترل وضعیت، مدیریت داده و فرمان، انرژی، سازه و مكانیزم و كنترل حرارت است.
در ماموریت پرتاب ماهواره "ظفر" توسط ماهواره بر "سیمرغ" كلیه فرآیندهای پرتاب فضایی از قبیل مونتاژ مراحل ماهواره بر و ماهواره، تست های پیش پرتاب، تزریق سوخت و پیش فشارگذاری، بطور كامل به انجام رسید. پروسه پرتاب و استارت موتورهای مرحله ۱ ماهواره بر و جدایش مراحل و استارت موتور مرحله ۲ به درستی انجام شد و در انتهای مسیر، ماهواره بر به سرعتِ مورد نیاز جهت تزریق ماهواره در مدار مورد نظر نرسید.
محمدجواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات سقوط این ماهواره را در ۱۲ لعنتی می داند و می گوید: ۱۲ ثانیه آخر كه سوخت یا توان موتور ماهواره باید افزایش پیدا می كرد تا به سرعت مورد نظر نائل شود، این اتفاق نیفتاد كه علت این مساله می تواند به كیفیت سوخت و وزن مرحله دوم ماهواره ارتباط داشته باشد یا می تواند به توان موتور ارتباط داشته باشد.
وی اضافه می كند: اگر موتور ۱۲ ثانیه دیگر فعالیت و سوخت آن كفایت می كرد، اساسا ماهواره در مدار قرار می گرفت و اشكال مرحله قبل كه در ماهواره پیام داشتیم برطرف شده بود؛ همانطور كه قبلاً گفتم ۹۵ درصد موفق بود، ان شاءالله این ۱۲ ثانیه لعنتی دفعه بعد برطرف می شود.
او همینطور درباره زمان ارسال ماهواره "ظفر ۲"، اظهار نمود: طراحی، ساخت و تست های ماهواره "ظفر ۲" انجام شده و قابلیت های "ظفر ۱" را دارد؛ اما دوربین آن كیفیت بالاتری نسبت به "ظفر ۱" دارد و ۱۶ متری است. این ماهواره در برنامه ریزی های انجام شده در خردادماه سال ۹۹ پس از آماده شدن ماهواره بر سیمرغ برای قرار گرفتن در مدار آماده می شود.
ماهواره هایی كه در دستور پرتاب كشور قرار دارند
برمبنای گفته وزیر ارتباطات، ۶ ماهواره در دستور كار پرتاب قرار خواهد گرفت كه یكی از آنها ماهواره "ظفر-۲" كه از طرف دانشگاه علم و صنعت ایران طراحی و ساخته شده، مقرر است در خردادماه امسال (۱۳۹۹) پرتاب شود. علاوه بر آن ماهواره های "ناهید-۱"، "ناهید-۲" نیز "پارس-۱ نیز آماده واگذاری هستند.
سعید صمیمی، رئیس پژوهشگاه فضایی ایران در گفت و گو با ایسنا اظهار داشت: ۳ ماهواره از ۶ ماهواره ای كه وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات اعلام نموده در نوبت پرتاب قرار دارند، در این پژوهشگاه طراحی و اجرا می شود كه از این تعداد ماهواره "ناهید-۱" تحویل داده شده است.
بگفته صمیمی، ماهواره سنجشی "پارس-۱" به غیر از محموله های (دوربین های تصویربرداری) آن، سایر بخش های این ماهواره آماده شده است.
وی افزود: ما منتظر هستیم كه دوربین های تصویربرداری این ماهواره از طرف پیمانكار به ما تحویل داده شود تا تست نهایی را انجام دهیم تا بتوانیم ماهواره "پارس-۱" را به سازمان فضایی ایران تحویل دهیم.
صمیمی ماهواره "ناهید-۲" را از دیگر پروژه های در دستور كار پژوهشگاه فضایی دانست و اشاره كرد: ماهواره "ناهید -۲" از نوع مخابراتی است كه ساخت مدل مهندسی آن به انتها رسیده است و وارد فاز كیفی آن شدیم.
رئیس پژوهشگاه فضایی ایران افزود: امیدواریم بتوانیم مدل پروازی این ماهواره را در ۶ ماهه دوم سال ۱۳۹۹ تحویل دهیم.
ماهوره "پیام-۲" نیز بعد از پرتاب ناموفق "پیام-۱" در دستور كار دانشگاه صنعتی امیركبیر قرار گرفته است و بگفته دكتر مرتضی براری، رئیس سازمان فضایی ایران این ماهواره یك ماهواره پژوهشی است كه مراحل آخر تكمیل پروپوزال را طی می كند و اهداف و ماموریت اصلی آن متفاوت از ماهواره "پیام-۱" خواهد بود. چونكه ما می خواهیم از این پس به سمت ساخت ماهواره های پروژه محور حركت نماییم و دانشگاه در حال تهیه پروپوزال دراین زمینه است.
براری اظهار داشت: در كنار این ماهواره ها، تولید پرتابگر جدید و ایستگاه زمینی دریافت ماهواره برای كنترل و دریافت دیتا نیز در حال آماده سازی است. مطابق برنامه ریزی ها برای پرتاب این ماهواره ها، مقرر است از ۳ پرتابگر جدید و چند ایستگاه زمینی استفاده نمائیم.
منبع: ساخت اپل آی دی
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب