بازخوانی پرونده توسعه فناوری فضایی-۳،
خدماتی كه می تواند فضا را به زندگی مردم پیوند بزند
ساخت اپل آی دی: به اعتقاد پژوهشگران حوزه فضایی برای توسعه کسب و کارهای فضا پایه نیاز به اشتراک گذاری ˮتصاویر ماهواره ایˮ، تعیین موقعیتˮ و ˮ اطلاعات مکانیˮ داریم که دراین زمینه کشور بیشتر با مشکلات غیر فنی مانند موضوعات فرهنگی مواجه می باشد.
به گزارش ساخت اپل آی دی به نقل از ایسنا، کسب و کارهای فضاپایه، استارتاپ هایی در رابطه با صنایع فضایی هستند که گستره این کسب وکارها از تولید و پرتاب ماهواره تا ارائه خدمات گردشگری فضایی، اینترنت ماهواره ای و پایش کره زمین با بهره گیری از سنجش از دور را شامل می شود.
برمبنای آمارهای جهانی زنجیره ارزش صنعت فضایی در سال ۲۰۱۸ میلادی ۳۵۰ میلیارد دلار گردش مالی داشته است که از این رقم تنها ۳ درصد مربوط به صنایع بالادست یعنی ساخت و پرتاب ماهواره بوده و ۹۷ درصد آن در بخش صنایع پایین دستی فضا شامل ارائه خدمات و محصولات ماهواره ای هزینه شده است.
حوزه فضایی به این دسته ها تقسیم می شوند:
حوزه فضایی کاربردها بالا دستی طراحان و سازندگان تجهیزات فضایی تجمیع کننده یا تامین کننده سیستم کامل ماهواره طراحان و سازندگان قطعات، تجهیزات و زیر سیستم های فضایی تولید کننده یا تجمیع کننده زیر ساخت تست، تجمیع و مونتاژ پرتاب و ارائه دهنده خدمات پرتاب تولید کننده یا تامین کننده ایستگاه های زمینی و مراکز کنترل میان دستی اپراتورهای سیستم های زمینی و فضایی اپراتور سیستم ماهواره اپراتور خدمات پرتاب ایستگاه زمینی و مرکز کنترل اپراتور بهره بردار(سنجشی- ناوبری و مخابرات) طراحان و سازندگان و تامین کنندگان تجهیزات میان دستی تجهیزات مخابراتی تجهیزات ناوبری پایین دستی خدمات مشاهده زمین کشاورزی و بیمه نفت و گاز انرژی مدیریت بحران محیط زیست هواشناسی پایش تغییرات اقیانوس ها و حوزه آبخیز معادن و منابع طبیعی مدیریت شهری و برون شهری خدمات مخابراتی شامل تلویزیون، تلفن، پهنای باند، اینترنت، اینترنت اشیاء حمل و نقل دریایی، ریلی، جاده ای و هوایی خدمات مکان محور، استفاده مستقیم از جی پی اس یا تجهیزات اولویت های توسعه کسب وکار فضاپایه شامل حوزه های "کشاورزی و بیمه"، "نیرو، انرژی های تجدید پذیر و مدیریت منابع آبی"، "خدمات شهری و روستایی"، "صنایع نفت و گاز" و "سرریز" فناوری است که ۲۰ درصد از شرکت های به وجود آمده در حوزه کسب و کارهای فضا پایه استارتاپ، ۶۴ درصد دانش بنیان و ۱۶ درصد غیر دانش بنیان هستند.
این شرکتها در حوزه های "خدمات ناوبری ماهواره ای"، "خدمات مخابراتی ماهواره ای"، "خدمات سنجش از دور"، "تجهیزات مخابراتی"، "تجهیزات کنترلی"، "تجهیزات و قطعات الکترونیکی" و "نرم افزارها و شبیه سازها" فعال می باشند. که خدمات هر یک از این حوزه ها به این شرح است:
حوزه خدمات بخش انرژی پیش بینی الگوهای هوا برای افزایش راندمان پایش تجهیزات جانمایی خطوط نیرو اطمینان از امنیت نیروی کار تولید نقشه زیست محیطی منطقه شناسایی مناطق جدید انرژی خدمات شهری و روستایی پایش آلودگی هوا تولید نقشه های دو و سه بعدی مدیریت ترافیک ارتباط خدمات اورژانس برنامه ریزی شهری پایش سلامت درختان ناوبری و موقعیت یابی پایش کشاورزی پیش بینی هوا تولید نقشه زمین مدیریت منابع آبی تخمین بازده محصول پایش مراحل رشد مدیریت سلامت محصول مدیریت خاک پایش و پیش بینی آفات پایش تغییرات و کاربردی زمین هدایت تجهیزات خودکار مسیریابی موقعیت یابی دقیق شناسایی راه های فرار کمک به ترکیب روش های مختلف سفر اینترنت در مسافرت هوایی برقراری ارتباط با مراکز اورژانس عدم آشنایی به فنون بازاریابی و تجاری سازی، عدم ثبات تیم های دانشجویی و عدم تمایل سرمایه گذاران بخش خصوصی همچون چالش های توسعه کسب و کارهای فضا پایه بشمار می رود و این در حالیست که پژوهشگران این حوزه معتقدند به سبب توسعه استفاده از گوشیهای هوشمند و دانش فضایی در عموم مردم می توان انتظار داشت که با توسعه زیر ساخت ها کسب و کارهای فضا پایه در کشور رونق بگیرد، هر چند که امروزه تعدادی از دستاوردهای شرکت های دانش بنیان در حوزه فضا را در زندگی روزمره استفاده می نماییم.
خدماتی که فضا در وقوع سیل به کشور ارائه کرد
دکتر سعید صمیمی، رئیس پژوهشگاه فضایی ایران در گفت و گو با ایسنا با اشاره به کاربردی شدن داده های فضایی در کشور، یکی از این حوزه ها را در زمینه تعیین خسارت وارد شده به مزارع کشاورزی دانست و اظهار نمود: به منظور تعیین خسارت وارد شده به مزارع کشاورزی ناشی از سیل، همکاریهای نزدیکی با وزارت جهاد کشاورزی داشتیم، به گونه ای که در استان های سیل زده با هماهنگی مدیران استانی، تعیین خسارت با بهره گیری از نقشه های فضایی انجام شد.
صمیمی، پایش محصولات راهبردی کشاورزی مانند "گندم"، "برنج"، "جو" و "کلزا" را از دیگر اقدامات این پژوهشگاه نام برد و تصریح کرد: علاوه بر آن در زمینه آمایش سرزمینی که یکی از موضوعات کلیدی کشور است و همین طور تغییر کاربری اراضی کشاورزی همکاری هایی با سازمان برنامه و بودجه داریم.
رئیس پژوهشگاه فضایی ایران، راه اندازی کارخانه نوآوری را از دیگر اقدامات این پژوهشگاه در زمینه توسعه کسب و کارهای فضا پایه ذکر کرد و تصریح کرد: کارخانه نوآوری محلی است که فضای فعالیت در اختیار استارتاپ ها قرار می دهد و بر این اساس پژوهشگاه فضایی ایران بمنظور تکمیل کارهای خود در توسعه فناوری های بومی فضایی، تمرکز ویژه ای بر روی کسب وکارهای فضا پایه داشته و تا حالا خدمات بسیار خوبی به دستگاه های کشور نظیر وزارت جهاد کشاورزی، نیرو و سازمان برنامه و بودجه ارائه کرده است.
وی افزود: هم اکنون تصمیم داریم در منطقه نوآوری دانشگاه شریف ساختمانی را برای استقرار استارتاپ های فارغ التحصیل و آماده ورود به بازار، تخصیص دهیم. این مکان و شرکت های مستقر در آن در کنار تجربیات ارزشمندی که متخصصان پژوهشگاه در حوزه هایی مانند آشنایی با بازار دارند، مجموعه ای کامل را در اختیار بخش های فضایی کشور قرار خواهد داد تا بتوانیم با توسعه خدمات فضاپایه، زمینه را برای اثرگذاری کارهای فضایی در رشد اقتصادی کشور فراهم نماییم.
آذری جهرمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات نیز از کاربردهای دیگر فناوری فضایی سخن به بیان می آورد و می گوید: برای مثال با بهره گیری از تصاویر ماهواره ای، ۷۰ هکتار زمین که اقدام به کشت خشخاش می کردند، در کشور بوسیله این تصاویر کشف شد.
توسعه دولت الکترونیک مکان محور ضرورت کشور
دکتر یاسر ابراهیمیان، رئیس گروه ژئوماتیک ستاد توسعه فناوری های حوزه فضایی، حمل و نقل پیشرفته معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در گفت و گو با ایسنا ژئوماتیک را قسمتی از کسب و کارهای فضا پایه دانست و اضافه کرد: این حوزه با نام سنجش از دور شناخته می شود؛ یعنی ماهواره هایی که به صورت منظم و شبانه روزی از تمام نقاط زمین تصویربرداری می کنند و با پردازش این تصاویر می توان در زمینه پایش خشکسالی، آتش سوزی، شناسایی پهنه های آبی، سنجش سلامت کشاورزی و پایش معادن بهره برد.
وی با اشاره به وقوع سیل در سال گذشته، اظهار نمود: کسب و کارهای دانش بنیان فعال در حوزه سنجش از دور همدلی خوبی میان آنها به وجود آمده و دستاوردهای خوبی در زمینه پایش سیل و پهنه های آبی به سازمان فضایی، امداد و نجات، استانداری و فرمانداری ها ارائه کردند و می توان گفت شروع فعالیت شرکت های دانش بنیان فضا پایه از سال قبل بوده است.
ابراهیمیان افزود: در آن زمان نیاز به استفاده از فناوی های فضایی در بین مسئولان احساس شد و پس از ارائه دستاوردهای دانش بنیان از طرف این شرکت ها، نهادهای مرتبط متوجه شدند که باید به این مساله بها داده شود.
رئیس پروژه ژئوماتیک ستاد توسعه فناوری های حوزه فضایی، حمل و نقل پیشرفته، علم ژئو را تلفیقی از دانش نقشه برداری مکان محور و انفورماتیک دانست و افزود: هم اکنون ۱۰۰ شرکت دانش بنیان در حوزه ژئوماتیک فعال شدند که فعالیت آنها در حوزه های فناوری چون GIS و سنجش از دور، فتوگرامتری، ژئودزی، هیدروگرافی که همه آنها نقشه و اطلاعات مکانی است.
وی مشاهدات GPS، ابر نقطه ای لیزر اسکن و تصاویر هوایی و غیره را جزو اطلاعات مکانی محور دانست و اشاره کرد: از آنجایی که یکی از وظایف معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، توسعه فناوری های راهبردی است، این حوزه در ۳ تا ۴ سال اخیر رشد خوبی داشته است؛ بدین جهت حوزه ژئوماتیک از سال ۱۳۹۷ بعنوان یکی از فناوری های راهبردی در این معاونت به تصویب رسید و گروه ژئوماتیک تاسیس شد.
ابراهیمیان با اعلان اینکه علاوه بر ایجاد ۱۰۰ شرکت دانش بنیان در این عرصه، ۱۰۰ استارتاپ و ۲ شتابدهنده دراین زمینه به راه افتاده است، اشاره کرد: علاوه بر آن یک مرکز نوآوری در این عرصه به وجود آمده است و به جهت اینکه حوزه ژئوماتیک را ساماندهی نماییم، ۲ سند بالادستی را در دست تصویب داریم.
وی یکی از این اسناد را "سند راهبردی ژئوماتیک" دانست که در شورای عالی انقلاب فرهنگی مراحل تصویب را طی می کند و دیگری را "قانون جامع ژئوماتیک" ذکر کرد که در مجلس شورای اسلامی از دو هفته قبل اعلام وصول شده است و مراحل اداری خودرا طی می کند.
ابراهیمیان با اعلان اینکه علم ژئوماتیک در کشور جوان است و در مراجع قانونگذاری کشور به رسمیت شناخته می شود، اظهار داشت: امیدواریم در سال ۱۴۰۰ بتوانیم اسناد بالادستی این حوزه دانش بنیان را ابلاغ نماییم.
رئیس گروه ژئوماتیک ستاد توسعه فناوری های حوزه فضایی، حمل و نقل پیشرفته با تاکید بر اینکه شعار دولت آینده می تواند "الکترونیک مکان محور" باشد، در این زمینه توضیح داد: از دهه ۱۳۷۰ موضوع دولت الکترونیک عنوان شد، به این معنا که کاغذ بازیها حفظ و بجای آن کامپیوتر، IT و اتوماسیون جایگزین آن شود و هم اکنون دنیا از ۱۰ سال قبل به سمت "دولت الکترونیک مکان محور" حرکت کرده است و یکی از برنامه های ما ترسیم نقشه راه دولت الکترونیک مکان محور در سال ۱۴۰۰ است.
دسترس پذیر بودن خدمات فضایی
وی توسعه کسب و کارهایی چون اسنپ و تپسی را بر پایه خدمات فضایی دانست و اظهار داشت: برای توسعه این کسب وکارها با بهره گیری از خدمات ماهواره ای تعیین مکانی صورت می گیرد، علاوه بر آن از فناوری GIS برای تعیین نقشه ها و مسیریابی و فتوگرامتری بهره برداری شده است.
ابراهیمیان با تاکید بر اینکه امروزه کاربرد فناوی های فضایی در زندگی روزمره ما وارد شده، به شکلی که امروزه کسی به دیگری آدرس نمی دهد، اظهار داشت: الان با ارسال لوکیشن، در کوتاهترین زمان و مسیر به آدرس مورد نظر می رسیم و این همان فناوری ژئوماتیک است.
این محقق حوزه ژئوماتیک، توسعه کسب و کارهای فضا پایه را از دیگر مزایای توسعه این فناوری در کشور دانست و تصریح کرد: این فناوری به غیر از حوزه های مسیریابی در همه حوزه های کسب وکار کاربرد دارد، بعنوان نمونه شرکت های فعال در حوزه توزیع محصولات، می توانند با دریافت سفارشات، در کوتاه ترین مسیر، خدمات خودرا به مشتریان عرضه کنند.
وی پخش فرآورده های نفتی، مدیریت خودرو های حمل زباله، مکان یابی برای استقرار صنایع را از دیگر کاربردهای ژئوماتیک نام برد و اظهار نمود: یکی از دلیلهای آلودگی هوا، استقرار صنایع در مکان های نامناسب و یکی از دلیلهای چالش های مسکن مهر راه اندازی آنها در مناطق نامناسب است و اینکه سازه ها بر اثر زلزله فرو می ریزند، به سبب راه اندازی آنها بر روی گسل است.
ابراهیمیان اشاره کرد: این دلیلهای نشان از اهمیت اطلاعات مکان محور و مکان یابی دارد و متناسب با هر یک از این حوزه ها می توان کسب و کارهای فضا پایه ایجاد کرد و زیر ساخت های آن با استفاده گسترده از گوشیهای هوشمند و توانمندی مردم در خواندن نقشه ها نیز در کشور فراهم گشته است.
کاربردهای تخصصی فضا
رئیس گروه ژئوماتیک ستاد توسعه فناوری های حوزه فضایی، حمل و نقل پیشرفته با اعلان اینکه فناروی های فضایی علاوه بر کاربردهای عمومی، دارای کاربردهای تخصصی نیز هست، اظهار داشت: سازمان هایی مانند زمین شناسی و اکتشافات معدنی، هواشناسی، محیط زیست و مدیریت بحران به صورتی به خدمات فضاپایه نیازمند هستند.
وی با اشاره به کاربردهای فناوری های فضاپایه در حوزه های مختلف، با تاکید بر اینکه کاربرد این فناوری تحولات عظیمی را به دنبال دارد، اشاره کرد: این در حالیست که مقاومت هایی برای کاربرد این فناوری وجود دارد و ادعا می کنند که با توسعه فناوری های مبتنی بر ماهواره، کسب وکار آنها متوقف می شود، ولی یادمان نرفته است که در دهه ۷۰ با توسعه کاربردهای کامپیوتر بسیاری در مقابل آن مقابله کردند و همین رویکرد را ما درباره فناوری های فضاپایه شاهدیم.
زیرساخت های فضایی مورد نیاز کشور
ابراهیمیان یکی از ضروریات توسعه کسب و کارهای مبتنی بر فضا را ماهواره های سنجش از دور دانست و اظهار داشت: ماهواره ها در دنیا به دو دسته کلی "رایگان" و "پولی" تقسیم می شوند. ماهواره هایی که دسترسی به آنها پولی است، هزینه های زیادی دارند، ضمن آنکه کشور تحریم است؛ ولی ماهواره های رایگان دقت تا ۱۰ متر را به کاربران می دهند و عوارض کوچکتر از ۱۰ متر قابل شناسایی نیستند.
وی ادامه داد: کشور در زمینه هایی چون مدیریت اراضی کشاورزی می تواند از خدمات ماهواره هایی با دسترسی رایگان بهره مند شود، ولی برای دقت های بالاتر امکان آنرا در اختیار نداریم؛ چون ما دسترسی بعنوان شبکه ماهواره های سنجش از دور را نداریم.
این محقق زیر ساخت تعیین موقعیت را از دیگر ضروریات توسعه کسب و کارهای فضا پایه نام برد و افزود: این زیر ساخت بیشتر در اختیار کشورهایی چون آمریکا، چین و اروپا است، ولی از آنجایی که دسترسی به این اطلاعات در دنیا رایگان است، ما نیز مشکلی دراین زمینه نداریم؛ گرچه در این عرصه نیز ما نیازمند شبکهای از ایستگاه های GPS در کل کشور هستیم.
وی با اعلان اینکه این زیر ساخت از طرف اداره ثبت در کشور تا حدودی شکل گرفته است، اظهار داشت: این شبکه با عنوان سامانه "شمیم" برای اجرای طرح "کاداست" مورد استفاده قرار گرفته است که نیازمند توسعه است که یکی از برنامه های این گروه شکل گیری شبکه GNSS است.
رئیس گروه ژئوماتیک ستاد توسعه فناوری های حوزه فضایی، حمل و نقل پیشرفته اظهار داشت: SDI یا زیر ساخت داده های مکانی از دیگر زیر ساخت های مورد نیاز برای توسعه کسب و کارهای فضا پایه است. به این معنا که کلیه سازمان ها و نهادها نقشه های تولید شده خودرا به اشتراک گذارند.
وی با اشاره به تهیه نقشه ها از طرف ادارات آب، برق، گاز و شهرداری، اضافه کرد: تعدادی از این نقشه ها که در کنار یکدیگر گذاشته می شود، همخوانی ندارد و با توسعه سامانه SDI هر نقشه یک دفعه تولید و به اشتراک گذاشته می شود و از این طریق جلوی موازی کاری ها گرفته خواهد شد.
ابراهیمیان افزود: در زمینه توسعه این سامانه قوانین آن تصویب شده است، ولی به صورت کامل اجرا نشده است؛ چون به غیر از آنکه موضوعات فنی مطرح باشد، فرهنگ به اشتراک گذاری داده ها در کشور وجود ندارد که دراین زمینه فرهنگ سازی بسیار مهمست.
وی اشاره کرد: برای توسعه کسب و کارهای فضا پایه نیاز داریم تا ۳ زیر ساخت "تصاویر ماهواره ای"، تعیین موقعیت" و " اطلاعات مکانی که شامل نقشه ها می شود" به اشتراک گذاشته شوند و ما در تلاش هستیم که این ۳ زیر ساخت را در کشور توسعه دهیم، ولی هم مشکلات غیر فنی مانند موضوعات فرهنگی و هم مشکلات مالی داریم و کشور ما محدودیت منابع دارد.
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب